Tiroid Bezi Nedir?
Tiroid bezi, boynun ön tarafında bulunan ve nefes borusunun (trakea) etrafına sarılmış küçük bir organdır. Bir kelebek şeklindedir. Ama ortası daha küçüktür ve boğazınızın kenarından uzanan iki geniş kanat vardır. Tiroid bir bezdir. Vücudunuzun belirli bir görevi yapmasına yardımcı olan maddeleri yaratan ve salgılamasını vücutta yapan bezler vardır. Tiroidiniz, vücudunuzun birçok hayati işlevini kontrol etmeye yardımcı olan hormonları üretir.
Tiroidiniz düzgün çalışmadığında tüm vücudunuzu etkileyebilmektedir. Çünkü vücudunuz çok fazla tiroid hormonu üretiyorsa, hipertiroidizm denen bir durum geliştirebilirsiniz . Bunun yanında vücudunuz çok az tiroid hormonu üretiyorsa buna hipotiroidizm denmektedir. Her iki durum da ciddidir ve sağlık uzmanınız tarafından tedavi edilmesi gerekmektedir.
Tiroid Bezi Ne Yapar?
Tiroidinizin vücudunuzda yapması gereken önemli bir işlevi vardır. Öncelikle metabolizmayı kontrol eden tiroid hormonlarını sağlamak ve kontrol etmek. Metabolizma, vücudunuza aldığınız yiyeceğin enerjiye dönüştüğü bir süreçtir. Bu enerji, vücudunuzun birçok sisteminin doğru çalışmasını sağlamak için tüm vücudunuzda kullanılmaktadır. Metabolizmanızı bir jeneratör olarak düşünün. Ham enerjiyi alır ve daha büyük bir şeye güç sağlamak için kullanır.
Tiroid, metabolizmanızı birkaç spesifik hormonla kontrol eder. T4 (tiroksin, dört iyodür atomu içerir) ve T3 (triiyodotironin, üç iyodür atomu içerir). Bu iki hormon tiroid tarafından yaratılır ve vücut hücrelerine ne kadar enerji kullanmaları gerektiğini söyler. Çünkü tiroidiniz düzgün çalıştığında, metabolizmanızın doğru hızda çalışmasını sağlamak için doğru miktarda hormonu muhafaza edecektir.
Tüm bunlar hipofiz bezi denen bir şey tarafından denetleniyor . Kafatasının merkezinde, beyninizin altında bulunan hipofiz bezi, kan dolaşımınızdaki tiroid hormonlarının miktarını izler ve kontrol eder. Hipofiz bezi vücudunuzda tiroid hormonu eksikliği veya yüksek düzeyde hormon algıladığında, miktarı kendi hormonu ile ayarlayacaktır. Bu hormona tiroid uyarıcı hormon (TSH) denir. TSH tiroide gönderilecek ve tiroide vücudu normale döndürmek için ne yapılması gerektiğini söyleyecektir.
Tiroid Hastalığı Nedir?
Tiroid hastalığı, tiroidinizin doğru miktarda hormon üretmesini engelleyen tıbbi bir durum için kullanılan genel bir terimdir. Tiroidiniz tipik olarak vücudunuzun normal çalışmasını sağlayan hormonları üretir.
Tiroid çok fazla tiroid hormonu ürettiğinde, vücudunuz enerjiyi çok hızlı kullanır. Buna hipertiroidizm denir. Enerjiyi çok hızlı kullanmak sizi yormaktan daha fazlasını yapar . Kalbinizin daha hızlı atmasına, denemeden kilo vermenize ve hatta gergin hissetmenize neden olabilir.
Diğer taraftan, tiroidiniz çok az tiroid hormonu üretebilir. Buna hipotiroidizm denir. Vücudunuzda çok az tiroid hormonu olması sizi yorgun hissettirebilir, kilo alabilir ve hatta soğuğa tahammül edemeyebilirsiniz.
Tiroid hastalığından kimler etkilenir?
Tiroid hastalığı herkesi etkileyebilmektedir. Erkekler, kadınlar, bebekler, gençler ve yaşlılar. Doğumda ortaya çıkabilir (tipik olarak hipotiroidizm) ve yaşlandıkça (kadınlarda genellikle menopozdan sonra) gelişebilir.
Bir kadına tiroid hastalığı teşhisi konma olasılığı bir erkeğe göre yaklaşık beş ila sekiz kat daha fazladır.
Aşağıdaki durumlarda tiroid hastalığı geliştirme riskiniz daha yüksek olabilmektedir.
- Ailede tiroid hastalığı öyküsü,
- Tıbbi bir sorun (bunlar arasında pernisiyöz anemi, tip 1 diyabet, birincil adrenal yetmezlik, lupus, romatoid artrit, Turner sendromu olabilir),
- İyot içeriği yüksek bir ilaç (amiodaron) kullanımı,
- Özellikle kadınlarda 60 yaşından büyükler,
- Geçmiş bir tiroid rahatsızlığı veya kanser (tiroidektomi veya radyasyon) için tedavi görmüşseniz,
Tiroid hastalığına ne sebep olur?
İki ana tiroid hastalığı türü hipotiroidizm ve hipertiroidizmdir. Her iki duruma da tiroid bezinin çalışma şeklini etkileyen başka hastalıklar neden olabilmektedir.
Hipotiroidizme neden olabilecek durumlar şunları içerir:
- Tiroidit : Bu durum tiroid bezinin iltihaplanmasıdır (şişmesidir). Tiroidit, tiroidinizin ürettiği hormon miktarını azaltabilmektedir.
- Hashimoto tiroiditi : Ağrısız bir hastalık olan Hashimoto tiroiditi, vücut hücrelerinin tiroide saldırıp zarar verdiği otoimmün bir durumdur. Aynı zamanda kalıtsal seyretmektedir.
- Doğum sonrası tiroidit : Bu durum doğumdan sonra kadınların % 5 ila % 9’unda görülür. Genellikle geçici bir durumdur.
- İyot eksikliği : İyot, tiroid tarafından hormon üretmek için kullanılmaktadır.
- Çalışmayan bir tiroid bezi : Bazen tiroid bezi doğumdan itibaren düzgün çalışmaz. Bu yaklaşık 4.000 yeni doğanda 1’ini etkiler. Ama tedavi edilmezse, çocuğun gelecekte hem fiziksel hem de zihinsel sorunları olabilir. Tüm yeni doğanlara hastanede tiroid fonksiyonlarını kontrol etmek için tarama kan testi yapılmaktadır.
Hipertiroidizme neden olabilecek durumlar şunları içerir:
- Graves Hastalığı : Bu durumda tüm tiroid bezi aşırı aktif olabilir ve çok fazla hormon üretebilmektedir. Bu soruna yaygın toksik guatr (genişlemiş tiroid bezi) da denir.
- Nodüller : Hipertiroidizm, tiroid içinde aşırı aktif olan nodüllerden kaynaklanabilmektedir. Tek bir nodüle toksik otonom işlev gören tiroid nodülü, birkaç nodülü olan bir bez ise toksik çok nodüler guatr olarak adlandırılır.
- Tiroidit : Bu bozukluk ya ağrılı olabilir ya da hiç hissedilmeyebilir. Tiroiditte, tiroid orada depolanan hormonları salgılar. Bu birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Aşırı iyot : Vücudunuzda çok fazla iyot (tiroid hormonlarının yapımında kullanılan mineral) bulunduğunda, tiroid ihtiyaç duyduğundan daha fazla tiroid hormonu üretmektedir.
Şeker hastalığınız varsa, şeker hastası olmayanlara göre tiroid hastalığı geliştirme riskiniz daha yüksektir. Tip 1 diyabet, otoimmün bir hastalıktır. Halihazırda bir otoimmün bozukluğunuz varsa, başka bir tane geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
Tip 2 diyabet hastaları için risk daha düşüktür, ancak yine de vardır. Tip 2 diyabetiniz varsa, hayatınızın ilerleyen dönemlerinde tiroid hastalığı geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
Tiroid Hastalıkları Belirtileri
Tiroid hastalığınız varsa yaşayabileceğiniz çeşitli belirtiler vardır. Ne yazık ki tiroid rahatsızlığının belirtileri genellikle diğer tıbbi durumların belirtilerine ve yaşam evrelerine çok benzer. Bu, belirtilerinizin bir tiroid sorunuyla mı yoksa tamamen başka bir şeyle mi ilgili olduğunu bilmenizi zorlaştırabilir.
Çoğunlukla, tiroid hastalığının semptomları iki gruba ayrılabilir.Çok fazla tiroid hormonu (hipertiroidizm) ve çok az tiroid hormonu (hipotiroidizm) ile ilgili olanlar.
Aşırı aktif tiroidin (hipertiroidizm) semptomları şunları içerebilir:
- Kaygı, sinirlilik ve gerginlik yaşamak.
- Uyumakta güçlük çekmek.
- Kilo kaybetmek.
- Büyümüş bir tiroid bezi veya guatrs olması .
- Kas güçsüzlüğü ve titreme olması.
- Düzensiz adet dönemleri yaşamak veya adet döngünüzü durdurmak.
- Isıya duyarlı hissetmek.
- Görme sorunları veya göz tahrişi olması.
Az aktif bir tiroidin (hipotiroidizm) semptomları şunları içerebilir:
- Yorgunluk hissi.
- Kilo almak.
- Unutkanlık yaşamak.
- Sık ve yoğun adet dönemlerine sahip olmak .
- Kuru ve kaba saçlara sahip olmak.
- Boğuk bir sese sahip olmak.
- Soğuk havaya tahammülsüzlük yaşanıyor.
Tirod Problemleri Terapileri
Tamamlayıcı tedaviler, çeşitli tıbbi durumlar için giderek daha popüler hale gelmektedir. Hipotiroidizm, hipertiroidizm ve hatta tiroid kanseri gibi tiroid bozukluklarının tedavisi için çeşitli tamamlayıcı terapiler bulunmaktadır.
Bir terapi aydınlatıcı olabilir . Durumun veya semptomların nasıl tedavi edileceğine rehberlik edebilir. Tamamlayıcı terapilerin beslenme, uyku programınız, sosyal yaşamınız, ruhsal yaşamınız ve ayrıca çevreniz hakkında ayrıntılara dikkat ediyor olması pek alışık olmadığımız bir tedavi şeklidir. Ama iyi yaşam terapilerinin esas amacı, insanı bir bütün olarak ele alarak ruhsal ve bedensel sağlığına katkı sunmaktır.
Bir kişinin hedeflerini, motivasyonunu ve refahın önündeki engelleri anlamak, o kişinin tedavideki terapi planına sadık kalma durumunu güçlendirir. Aynı zamanda tiroid terapileri ile bütüncül sağlığın daha iyi yerlere gelmesi desteklenmektedir.